makrofotografia

Kraśnik sześcioplamek, kraśnik łomignatek, błyszczenica łomignatek - Zygaena filipendulae – to najczęściej spotykany gatunek motyla z rodziny kraśnikowatych w naszym kraju. Występuje pospolicie na terenie całej Polski, miejscami dość licznie. Owady dorosłe możemy spotkać w lipcu i sierpniu. Zasiedlają nasłonecznione pola, łąki, niewysokie zarośla, nieużytki, ugory, torfowiska, skraje lasów. Żywią się nektarem driakwi, komonic, koniczyn, chabrów oraz ostów.

Kraśnik sześcioplamek - Zygaena filipendulae
Kraśnik sześcioplamek - Zygaena filipendulae

Kraśnik sześcioplamek to średniej wielkości motyl o krępej budowie. Długość jego ciała dochodzi do 2 centymetrów a rozpiętość skrzydeł osiąga od 3 do 4 centymetrów. Skrzydła są wąskie i zaokrąglone na końcach. Kraśnik sześcioplamek wyróznia się bardzo kontrastowym ubarwieniem. Głowa, tułów, odwłok i odnóża są czarne. Czarne są również oczy oraz maczugowate i drobno piłkowane czułki. Skrzydła pierwszej pary są błyszczące, czarne z sześcioma czerwonymi plamami. Układ plam nie zawsze jest jednakowy a pierwsze dwie plamki czasami zlewają się w jedną plamę. Z bliska skrzydła kraśnika mienią się na granatowo lub zielono. Skrzydła drugiej pary są czerwone z czarnymi obwódkami. W spoczynku obie pary skrzydeł ułożone są wzdłuż ciała i zachodzą na siebie dachówkowato.

Kontrastowe ubarwienie skrzydeł nie jest przypadkiem. Kraśnik ostrzega w ten sposób owadożerców, że jest trujący. W swoim ciele zawiera niebezpieczny związek – cyjanowodór, który pozyskuje z glikozydów cyjanogennych, występujących w roślinach zjadanych przez gąsienice. Kraśnik sześcioplamek nie jest wyśmienitym lotnikiem, czasami w sytuacji zagrożenia spada na ziemię z wyciągniętymi i splątanymi nogami i udaje martwego.

Gody tego gatunku przypadają na lipiec lub sierpień. Po kopulacji samica kraśnika sześcioplamka składa żółte jaja na liściach roślin żywicielskich, do których należą głównie rośliny z rodziny bobowatych (Fabaceae), takich jak konikleca czubata, cieciorka pstra, komonica pospolita, ostrołódka kosmata i koniczyna łąkowa. Po kilku dniach z jajek wykluwają się larwy. Do jesieni larwy intensywnie żerują, rosną i przechodzą kolejne linienia. Gąsienice zimują w ściółce a wiosną ponownie stają się aktywne. Osiągają 22 milimetry długości. Ich ciało jest żółto-zielone, z dwoma rzędami czarnych plamek a głowa jest czarna. W sytuacji zagrożenia wydzielają ze skóry krople cuchnącego, oleistego płynu. W czerwcu gąsienice kraśnika sześcioplamka tworzą z oprzędu dwukolorowy kokon (w połowie słomkowy, w połowie żółty), w którym poczwarka przeobraża się w dorosłego motyla. Kokon jest przytwierdzony do łodygi rośliny żywicielskiej. W lipcu lub sierpniu dorosłe motyle opuszczają kokon i wkrótce przystępują do rozmnażania. Cykl życiowy się zamyka.

W Polsce poza kraśnikiem sześcioplamkiem występuje jeszcze 19 gatunków motyli należących do rodziny kraśnikowate (Zygaenidae). Między innymi kraśnik pięcioplamek (Zygaena trifolii), kraśnik wykowiec (Zygaena viciae), kraśnik rogalik (Zygaena loti), kraśnik kminowiec (Zygaena cynarae), kraśnik rzęsinowiec (Zygaena carniolica), kraśnik goryszowiec (Zygaena ephialtes), kraśnik purpurczak (Zygaena purpuralis), kraśnik biedrzeniowiec (Zygaena minos).


Królestwo: Zwierzęta (Animalia)

Gromada: Owady (Insecta)

Rząd: Motyle (Lepidoptera)

Rodzina: Kraśnikowate (Zygaenidae)

Gatunek: Kraśnik sześcioplamek (Zygaena filipendulae)