Kosarz pospolity (zwyczajny) - Phalangium opilio – to najczęściej występujący w naszym kraju przedstawiciel rzędu kosarzy (Opiliones). Kosarze nie są pająkami, chociaż często bywają z nimi mylone. Należą co prawda tak jak pająki do gromady pajęczaków ale stanowią oddzielny rząd tej gromady.
Kosarz pospolity występuje licznie na terytorium całego naszego kraju. W górach spotykany jest do wysokość około 1300 m n.p.m. Osobniki dorosłe możemy obserwować od początku czerwca do końca listopada. Gatunek ten zamieszkuje prawie wszystkie biotopy. Zasiedla łąki, pastwiska, pola uprawne, lasy, zarośla, sady, ogrody, oraz miejskie parki i trawniki. Najczęściej przebywa na ziemi lub na niższych roślinach i krzewach, rzadziej na drzewach. Często spotykany jest na płotach, murach, ścianach budynków i w piwnicach, a czasami nawet w mieszkaniach.
Kosarz pospolity - Phalangium opilio
Ciało kosarza pospolitego ma kształt owalny, lekko pękaty. Głowotułów i odwłok pokrywa jednolity, chitynowy oskórek, przez co nie widać wyraźnego podziału między tymi częściami ciała. Grzbietowa strona ciała ma barwę piaskową, szarobrązową lub brązową, u samców często z rudawym odcieniem. Na głowotułowiu, na niewielkim wzgórku znajduję się jedna para oczu prostych. Od oczu do końca ciała rozciąga się brunatna plama z nieregularnym jasnym obrzeżem. Przez całą długość tej plamy, przebiega jaśniejsza linia. Strona brzuszna jest wyraźnie jaśniejsza, biało-kremowa. Samica jest większa od samca, długość jej ciała osiąga od 5 do 9 mm. Ciało samca osiąga od 4 do 7 mm. Kosarze posiadają 6 par odnóży, w tym 4 pary odnóży krocznych. Pierwsza para odnóży to małe, szczypcowate szczękoczułki (chelicery). U samców chelicery posiadają charakterystyczny stożkowaty wyrostek. Druga para to nogogłaszczki (pedipalpy), które mogą być dość mocno wydłużone, zwłaszcza u samców i mogą przypominać dodatkową parę odnóży krocznych. Właściwe odnóża kroczne osiągają 50 mm długości. Mają barwę brązową, od jasnej do ciemnej i pokryte są drobnymi kolcami. Najdłuższa jest druga para.
Pajęczak ten aktywny jest głównie wieczorami i nocą, dzień zwykle spędza w ściółce, na roślinach, murkach lub ścianach budynków. Kosarz pospolity jest wszystkożerny. Poluje na drobne bezkręgowce o miękkich powłokach ciała, głównie owady, pająki, roztocza, ślimaki. Żywi się również świeżą padliną owadów, pajęczaków, ślimaków, dżdżownic, a nawet kręgowców. Odżywia się też pokarmem roślinnym: sokiem z przejrzałych owoców, sokiem z liści oraz nektarem. Kosarz pospolity nie posiada kądziołków przędnych, nie buduje więc sieci łownych. Swoją ofiarę chwyta kleszczowatymi szczękoczułkami i nogogłaszczkami a następnie rozrywa na małe kawałki i zjada. Kosarze nie posiadają gruczołów jadowych. Dla człowieka są całkowicie nie groźne.
Zwyczaje rozrodcze kosarza pospolitego są nie skomplikowane. Prawie każde spotkanie samca i samicy kończy się trwającą najwyżej kilka minut kopulacją, czasami bywa ona powtarzana. Po zapłodnieniu, co kilka dni samica za pomocą pokładełka składa pakiety jaj w wilgotnej glebie, pod kamieniami lub w szczelinach kory drzewa. W sumie składa do 700 jaj w kilku pakietach, przy czym pierwszy pakiet jest największy. Kosarze pospolite nie opiekują się jajami i potomstwem. Zwykle zimują jaja a młode wylegają się z nich dopiero wiosną ale czasami młode kosarze pojawiają się jeszcze przed zimą. Młode są podobne do osobników dorosłych, mają jednak dużo krótsze odnóża kroczne, które w miarę kolejnych linień nabierają właściwych rozmiarów. Prowadzą jednak bardziej skryty tryb życia niż osobniki dorosłe. Dorastanie trwa kilka miesięcy a dorosłe osobniki żyją od 1 do 3 miesięcy. Cykl życiowy kosarza pospolitego trwa jeden rok.
Kosarz pospolity jest dobrym biegaczem i w sytuacji zagrożenia potrafi szybko uciekać. To nie jedyna strategia obronna tego gatunku. W zagrożeniu ze specjalnych gruczołów wydzielają substancje o nieprzyjemnym zapachu. Ponad to kosarze potrafią w sytuacji zagrożenia odrzucić odnóże (autotomia) i uciec na pozostałych nogach. U młodych osobników, które jeszcze mają przed sobą linienie, utracone odnóże może odrosnąć. U dorosłych niestety już nie. Pajęczak ten potrafi poruszać się mając tylko 4 odnóża, pod warunkiem, że nie utracił odnóża z drugiej pary, które posiadają receptory czuciowe i pełnią funkcję narządu dotyku.
W Polsce występuje ponad 30 gatunków kosarzy. Są do siebie bardzo podobne i w terenie trudne do odróżnienia.
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Gromada: Pajęczaki (Arachnida)
Rząd: Kosarze (Opiliones)
Rodzina: (Phalangiidae)
Gatunek: Kosarz pospolity (Phalangium opilio)